คอร์สเรียน

ชื่อสมุนไพร บัวหลวง
ชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น บัว (ทั่วไป), โช๊ค (บุรีรัมย์, เขมร) นอกจากนี้บัวหลวงยังมีอยู่ด้วยกันหลากหลายสายพันธุ์ ซึ่งต่างก็มีชื่อเรียกที่แตกต่างกันไปตามขนาดและลักษณะของดอก ดอกบัวหลวงชนิดดอกไม่ซ้อน (ดอกฉลวย) สีชมพู เรียกว่า ปทุม, ปัทมา, โกกระณต ดอกบัวหลวงชนิดดอกไม่ซ้อน (ดอกฉลวย) สีขาว เรียกว่า ปุณฑริก, บุณฑริก ดอกบัวหลวงป้อมกลีบซ้อน สีชมพู เรียกว่า สัตตบงกช ดอกบัวหลวงป้อมกลีบซ้อน สีขาว เรียกว่า สัตตบุษย์ บัวหลวงดอกเล็กสีชมพู จะเรียกว่า บัวเข็มชมพู บัวปักกิ่งชมพู บัวหลวงจีนชมพู บัวหลวงดอกเล็กสีขาว จะเรียกว่า บัวเข็มขาว บัวปักกิ่งขาว บัวหลวงจีนขาว
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nelumbo nucifera Gaertn.
ชื่อสามัญ Sacred lotus, Lotusstamen, East indian lotus
วงศ์ NELUMBONACEAE

พิมเสน มีชื่อเรียกหลายชื่อ เช่น ภิมเสน ภีมเสน พิมเสนเกล็ด พิมเสนตรังกานู พรมแสน มีชื่อสามัญว่า “Borneo Camphor” แขกอินเดียในบอมเบย์เรียก “Bhimseni” หรือ “Boras” ชาวฮินดูเรียก “Bhimsaini-kapur” หรือ “Barus kapur” โดยทั่วไปแล้วพิมเสน แบ่งออกได้เป็น 2 ชนิด คือ พิมเสนที่ได้จากธรรมชาติ หรือ พิมเสนแท้ ชื่อสามัญ Borneol camphor และพิมเสนสังเคราะห์ หรือพิมเสนเทียม ชื่อสามัญ Borneolum Syntheticum(Borneol) ซึ่งพิมเสนจะมีลักษณะเป็นเกล็ดเล็กๆ แบนๆ มีสีขาวขุ่น หรือ ออกแดงเรื่อๆ (หากเป็นพิมเสนบริสุทธิ์จะเป็นผลึกรูปแผ่นหกเหลี่ยม) มีเนื้อแน่นกว่าการบูร ระเหิดได้ช้ากว่าการบูร ติดไฟให้แสงจ้า และมีควันมาก ไม่มีขี้เถ้า ละลายได้ยากในน้ำ ละลายได้ดีในตัวทำละลายชนิดขั้วต่ำ พิมเสนมีกลิ่นหอมเย็น ฉุน รสหอม เย็นปากเย็นคอ สมัยก่อนคนไทยนิยมใช้ใส่ในหมากพลู เคี้ยว

ชื่อสมุนไพร เถาเอ็นอ่อน
ชื่ออื่นๆ เครือเถาเอ็น , เครือขาวเอ็น (เชียงใหม่) , เขาควาย (นครราชสีมา) , เสน่งกู(บุรีรัมย์) , หญ้าลิเลน (ปัตตานี , หมอตีนเป็ด (สุราษฏร์ธานี) , เครือเอ็นอ่อน (ภาคอีสาน) , กวน (แม่ฮ่องสอน-ฉาน) , เมื่อย (ภาคกลาง) , กู่โกวเถิง (จีนกลาง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Cryptolepis buchanani Roem. & Schult.
วงศ์ Asclepiadaceae

ชื่อสมุนไพร ย่านางแดง
ชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น เครือขยัน (ภาคเหนือ), เถาขยัน, ขยัน, (ภาคกลาง), สยาน (ลำปาง, ตาก)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Bauhinia Strychnifolia Craib.
ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Bauhinia Strychnifliavar. pubescens Craib.
วงศ์ LEGUMINOSAE-FABACEAE

ชื่อสมุนไพร เสลดพังพอน
ชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น เสลดพังพอนตัวผู้, พิมเสนต้น, ทองระอา, ช้องระอา, ลิ้นงูเห่า, (ภาคกลาง, กรุงเทพ), ก้านชั่ว, ค้นชั่ว (ตาก), เช็กเชเกี่ยม, ฮวยเฮียะ, แกโตว่เกียง (จีน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Barleria lupulina Lindl.
ชื่อสามัญ Hop Headed Barleria
วงศ์ ACANTHACEAE

ชื่อสมุนไพร ดีปลี
ชื่ออื่นๆ ประดงข้อ ,ปานุน (ภาคกลาง) , ดีปลีเชือก (ภาคใต้) , พิษพญาไฟ , ปีกผัวะ , cabe jawa(อินโดนีเซีย) ,chabai jawa (มาเลเซีย) , Sali (ลาว)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Piper retrofractum Vahl.
ชื่อพ้อง P. chaba Hunter non Blume , P. officinarum DC. P.callosum Oprz, P.longum Blume, P.maritinum Opiz, P.sarmentosum Wall., P.arnottianum C.DC.
ชื่อสามัญ Long pepper, Indian long pepper, Javanese long pepperดีปลี
วงศ์ Piperaceae

ชื่อสมุนไพร ดีปลี
ชื่ออื่นๆ ประดงข้อ ,ปานุน (ภาคกลาง) , ดีปลีเชือก (ภาคใต้) , พิษพญาไฟ , ปีกผัวะ , cabe jawa(อินโดนีเซีย) ,chabai jawa (มาเลเซีย) , Sali (ลาว)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Piper retrofractum Vahl.
ชื่อพ้อง P. chaba Hunter non Blume , P. officinarum DC. P.callosum Oprz, P.longum Blume, P.maritinum Opiz, P.sarmentosum Wall., P.arnottianum C.DC.
ชื่อสามัญ Long pepper, Indian long pepper, Javanese long pepperดีปลี
วงศ์ Piperaceae

ชื่อไทย ว่านสาวหลง
ชื่ออื่น แหน่ง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Amomum schmidtii (K.Schum.) Gagnep.
ชื่อวงศ์ ZINGIBERACEAE

ชื่อสมุนไพร ว่านนางคำ
ชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น พญาว่าน (ทั่วไป)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Curcuma aromatica Salisb.
ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Curcuma zedoaria Roxb.
ชื่อสามัญ Wild Turmeric
วงศ์ ZINGIBERACEAE

ว่านเอ็นเหลือง (Curcuma sp.) ถูกประกาศจากกระทรวงสาธารณสุขในปี พ.ศ.2556 ให้เป็น
ตัวยาตรงในตำรับยาสามัญประจำบ้านแผนโบราณกลุ่มบรรเทาอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ข้อมูลทางด้าน
พฤกษศาสตร์พื้นบ้าน (Ethnopharmacology) ใช้หัวว่านเป็นยารักษาโรคหลายขนาน แก้อัมพาต เหน็บ
ชา แก้ปวดเมื่อยตามข้อต่างๆ ในร่างกาย แก้มือตาย ตีนตาย รักษาโรคเหน็บชา โรคอันเกี่ยวกับเส้นเอ็นทั้ง
ปวง เส้นตรงที่ใดเคล็ด ช้ำบวม อัมพาต หรือไตพิการ เบาหวาน รักษาได้ระดับหนึ่ง โดยกินว่านนี้ด้วยวิธีต้ม
กินเป็นประจำใช้หัวว่านในปริมาณ 3 กิโลกรัม ต้มกับน้ำ 3 ส่วน แล้วเคี่ยวให้เหลือน้ำ 1 ส่วน กินก่อน
อาหาร 3 เวลา ข้อมูลทางลักษณะทางพฤกษศาสตร์หัวเป็นแง่งขนาดกลาง แตกเป็นแผง ทั้งสองด้านของ
ล าต้น และใต้ลำต้นแง่งแตกชิดติดกัน และเบียดกันแน่น เนื้อในของแง่งสีเหลือง มีกลิ่นหอมก้านใบสีเขียว
ด้านในเป็นร่องแคบและลึก ด้านนอกกลมนูน กาบใบสีเขียว โอบหุ้มกันเป็นลำ ใบ รูปรียาว ปลายใบ
แหลมเป็นติ่ง โคนใบทู่ เส้นกลางใบทางด้านบนเป็นร่องสีเขียวอ่อน ด้านล่างนูนเป็นสัน สีเขียวเช่นเดียวกับ
แผ่นใบ จากการที่ว่านเอ็นเหลืองได้ถูกประกาศจากกระทรวงสาธารณสุขในปี 2556 ให้เป็นตัวยาตรงใน
ตำรับยาสามัญประจำบ้านแผนโบราณกลุ่มบรรเทาอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่
จะต้องทำการศึกษาทางด้านพฤกษเคมี (phytochemistry) และการทดสอบฤทธิ์ทางชีวภาพ
(Bioassays) เพื่อเป็นข้อมูลสนับสนุนทางด้านการประยุกต์ใช้สมุนไพรชนิดนี้สำหรับการพัฒนาผลิตภัณฑ์
จากสมุนไพรชนิดนี้เพื่อเพิ่มมูลค่า สร้างเศรษฐกิจฐานราก เกิดความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน เป็นไปตามเจต
จานงมุ่งหมายของรัฐบาลที่ต้องการให้สมุนไพรไทยเป็นที่ นิยม ประชาชนรู้จัก เชื่อมั่น ชอบและใช้
การแพทย์แผนไทยและสมุนไพร

ชื่อสมุนไพร ว่านนางคำ
ชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น พญาว่าน (ทั่วไป)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Curcuma aromatica Salisb.
ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Curcuma zedoaria Roxb.
ชื่อสามัญ Wild Turmeric
วงศ์ ZINGIBERACEAE

ชื่อสมุนไพร หอมแดง
ชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น หอมไทย, หอมเล็ก, หอมหัว, หอมแดง (ภาคกลาง), หอมปั่ว, หอมแดง (ภาคเหนือ), หัวหอมแดง (ภาคใต้), ฝักบั่ว (ภาคอีสาน), ปะเซ้ส่า (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), ปะเซอก่อ (กะเหรี่ยง-ตาก), ผักหมี่แดง (ไทยใหญ่), ซัง, ตังซัง (จีน)
ชื่อสามัญ Shallot
ชื่อวิทยาศาสตร์ Allium ascalonicum Linn.
ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Allium carneum Willd., Allium fissile Gray, Allium hierochuntinum Boiss., Porrum ascalonicum (L.) Rchb.
วงศ์ Amaryllidaceae